Costa kijkt met schalkse pretogen als hij de zaal inloopt. Glimlachend buigt hij, zijn gitaar losjes in zijn hand. Ontspannen neemt hij plaats op een rechte stoel en zet zijn in espadrilles gestoken voeten op een bankje. Het publiek houdt de adem in. Hij neemt de 7-snarige gitaar in zijn handen en speelt à la minute zijn eerste loepzuivere frasen. Je ogen worden automatisch naar zijn handen getrokken. Wat je hoort, stemt niet overeen met wat je ziet. Met een rust alsof hij bij een kampvuur zit, speelt Costa een melodie die is ingebed in complexe harmonische structuren en ritmische contrasten.
Yamandu Costa is een buitengewoon getalenteerd musicus. Wereldwijd wordt hij bewonderd door muzikanten die zich laten inspireren door zijn arrangementen en zijn manier van spelen. Op geheel eigen wijze interpreteert hij de klassieke en populaire muziek van Braziliaanse meesters als Baden Powell en Antonio Carlos Jobim. Stijlen uit het zuiden van Brazilië, Uruguay en Argentinië en invloeden van meesters als Lucio Yanél en Astor Piazzolla, zijn niet uit zijn werk weg te denken. Ook zijn er invloeden uit de Caraïben en van dixieland in zijn muziek aanwezig. Costa deinst nergens voor terug. Moeiteloos verweeft hij akkoorden in zijn stukken waar menig jazzgitarist zich de vingers bij aflikt.
In de muziekdocumentaire Brasileirinho (2005) van Mika Kaurismmaki, over de Braziliaanse choro in Rio de Janeiro, vertelt Yamandu Costa over zijn muzikale erfenis. [...] “Een familie van spontane muzikanten, barstend van leven en talent. Mijn moeder van Italiaanse afkomst, mijn vader, Braziliaan, zijn geëngageerd in de cultuur dankzij het toeval, het talent. Uit dat huwelijk ben ik geboren. Ik ademde muziek. Muziek doet me goed, maakt me gelukkig. Door dat huwelijk ben ik gek op geluid, op muziek, die manier van voelen, dat onbestaande woord, die onbestaande kleur. Ik maak deel uit van dat gevoel. Dat is wat ik zoek in mijn muziek.”
Over zijn instrument zegt hij: [...] “De 7-snarige gitaar is een heel orkest, een orkestrale gitaar. Een intelligente gitaar die naar intelligentie snakt. Een gitaar die niet blind speelt, die geen zekerheid biedt. Het is een instrument dat ideeën aanreikt.”
Vol overgave speelde Costa vijf kwartier aaneengesloten door en gaf het beste van zichzelf. In zijn spel bracht hij alle facetten uit de Braziliaanse muziek bijeen en maakte die tot een ongekende belevenis. Hij speelde composities van zichzelf en van onder anderen Pixinguinha, Tom Jobim en Baden Powell, de grote meesters uit het (nabije) verleden.
 
Costa is een onwaarschijnlijk complete gitarist. Hij heeft alle facetten van zijn instrument verkend. Moeiteloos combineert hij de mogelijkheden van de gitaar in zijn spel. De gitaar lijkt voor Costa geen geheimen meer te hebben. Eerder is de vraag aan de orde welke onbekende ideeën er nog in hemzelf verscholen liggen. Allerminst leidt de ‘extreme’ muzikaliteit van Costa tot een uitspatting van virtuositeit. Zijn spel ademt juist eenvoud en kleur. De melodieën die Costa op zijn snaren tokkelt, resoneren als een menselijke stem. Daarbij aangetekend dat het belcanto ook een manier van zingen is. Costa is op zijn best wanneer hij zijn gitaar teder als een wiegeliedje laat mijmeren. Naast expressie is in de muziek ook lichaamstaal een graadmeter voor inspiratie. Alert en geconcentreerd werkte Yamandu zich in het zweet. Hij was bekaf na zijn marathon.
Naar Braziliaans gebruik eindigde het concert met een sing-along. Blij en geïnspireerd keerde iedereen huiswaarts.
Het concert van Yamandu Costa is het eerste in de serie Viva Brasil Concerts. Een aanvulling op het jaarlijks terugkerende Viva Brasil Festival. In de aanloop naar de Olympische Spelen in Brazilië in 2016, organiseert Viva Brasil nu ook een serie concerten van Braziliaanse grootmeesters en talenten. Deze serie wordt gespreid over 2016. Viva Brasil, opgericht in 1994, heeft zich ontwikkeld tot een platform voor Braziliaanse cultuur in Nederland.
 
Klik hier voor de volledige Jazzflits nummer 249 >>

Yamandu Costa is één van de meest bekende Braziliaanse componisten en arrangeurs en een buitengewoon getalenteerd musicus. Muzikanten wereldwijd bewonderen hem en laten zich inspireren door zijn arrangementen en manier van spelen. Yamandu Costa interpreteert sinds jonge leeftijd op geheel eigen wijze de klassieke en populaire muziek van Braziliaanse meesters als Baden Powell en Antonio Carlos Jobim en als ware Gaúcho, zijn stijlen uit het Zuiden van Brazilië, Uruguay en Argentinië en invloeden van meesters als de Argentijn Lucio Yanél en Astor Piazzola niet uit zijn werk weg te denken.
Yamandu werd bekend bij een breed internationaal publiek door zijn deelname in de documentaire “Brasileirinho” (2005) van Mika Kaurismmaki over de geschiedenis en cultuur rondom het muzikale genre choro in Rio de Janeiro.
 
Viva Brasil Concerts
Viva Brasil Conserts is een aanvulling op het jaarlijks terugkerende muziekfestival Viva Brasil Festival dat sinds 1994 plaats vindt in Amsterdam. Het festival heeft zich inmiddels ontwikkeld tot platform voor Braziliaanse cultuur in Nederland en realiseert naast het jaarlijkse festival een serie concerten van Braziliaanse grootmeesters en talenten in de aanloop naar de Olympische Spelen in Brazilië in 2016. Het concert van Yamandu Costa is de eerste in een serie die verspreid over 2016 gerealiseerd zal worden.
Viva Brasil is een initiatief van Gracia Caffé en Alaor Soares van Redondo Events en werd voor het eerst georganiseerd in 1994. Eerder traden onder meer op: Gilberto Gil, Gal Costa, Djavan en Marisa Monte tijdens Viva Brasil Festival. In 2015 waren onder meer de iconen Caetano Veloso & Gilberto Gil, Alceu Valença en opkomende ster Maria Gadú te zien.

Datum: 22 november 2015
Aanvang 20:00u | Zaal open 19:30u
Tickets: via Ticketscript

LOCATIE
Conservatorium van Amsterdam, Oosterdokkade 151 1011DL, Amsterdam

Wie nooit eerder van Vanessa Moreno & Fi Maróstica had gehoord en misschien per toeval of uit nieuwsgierigheid een kaartje voor de zondagavond van Viva Brasil Festival in het Bimhuis had aangeschaft, verliet als betoverd de zaal. De avond bestond uit twee optredens. Vanessa Moreno & Fi Maróstica beten de spits af, waarna de sambakoningin Fabiana Cozza in een gespreid bedje terecht kwam. Want van een voorconcert was geen sprake, Vanessa Moreno & Fi Maróstica konden gemakkelijk voor hoofdact doorgaan.

De opkomst in het Bimhuis deed de jonge sterren Moreno en Maróstica zeker geen eer aan en de verwachtingen van het publiek leken neutraal, maar bij het horen van de eerste klanken van zangeres Vanessa Moreno en bassist Fi Maróstica was de zaal plat. De spanning was onmiddellijk opgebouwd, het publiek hing aan hun lippen en al gauw spatte de chemie aan alle kanten van het samenspel van het duo af.  

Gilberto
Het repertoire van de avond bestond voor het grootste deel uit nummers van het album Vem Ver uit 2012, waaronder eigen arrangementen en nummers van verschillende componisten, aangevuld met werken van een nog uit te brengen album met uitsluitend bewerkte stukken van Gilberto Gil.   

Voor sommigen zal de herkenning van Rosa Passos in de muziek van Moreno en Maróstica ongetwijfeld hebben gespeeld. De subtiele klanken die puur en standvastig hun plaats innamen tussen de resolute stiltes en adembenemende adempauzes, deden denken aan het album ´Entre Amigos´ dat zij met Ron Carter opnam in 2003. Niet vreemd, blijkt bij het inzien van de albumhoes waarin niemand minder dan Rosa Passos de lovende introductie verzorgt. 

Magisch
De avond in het Bimhuis was magisch, de sfeer gemoedelijk en de muziek van hemelse kwaliteit. Het duo, dat het podium als uitbreiding van hun echtelijke domein gebruikt, leek samen te smelten in een muzikaal liefdesspel waarbij de tedere aanraking van de snaren ritmisch versnelde en vertraagde terwijl de zang lichtvoetig over de noten danste. In uiterste perfectie wisselden uiteenlopende ritmes als samba, carimbó, jongo en baião elkaar af en met een speelse blik - haast karikatuur soms - bepaalde Moreno welke kant een nummer op werd geduwd. 

De bas volgde en leidde tegelijk. Met een nummer als ´Banzé de Cuiá´, werd het ogenschijnlijk kinderlijk simpel klinkende spel afgewisseld door zwaargewicht grappen op de basgitaar die tot uiting kwamen in het uitzonderlijke gemak waarmee Maróstica tussen verschillende maten en muzikale genres heen en weer hopte. 

Poëzie 
Geen moment werd het optreden eentonig of misten er instrumenten op het podium. De contrabas, een triangel een tamborim en zelfs een simpele plastic tas werden als percussie-instrumenten ingezet om de essentie van de muziek hier en daar bij te staan. Maar feit was dat de manier waarop de poëzie van de Braziliaans-Portugese taal is bedoeld in volle glorie door Vanessa Moreno werd neergezet, waardoor percussie overbodig leek. Een ritmische en fonetische lust voor het oor, ook voor diegenen die geen Portugees verstonden. 

Wie er bij dit optreden niet was, mag zich verheugen op de eerstvolgende keer dat het duo weer in Nederland optreedt, want van deze twee jonge Braziliaanse virtuozen gaan wij ongetwijfeld nog veel vaker horen.

Rio de Janeiro, de stad die ik mis, elk moment dat ik daar niet ben. De sfeer die daar hangt is moeilijk te omschrijven, je kunt het niet uitleggen, je moet het meemaken. Stel je voor, het is al laat, je loopt naar huis na een mooi concert en plotseling hoor je in de verte drums. De avond is al afgelopen, maar de nacht is nog jong dus je besluit het geluid te volgen. Het neemt je mee naar een pleintje waar een percussieband opzwepende ritmes speelt. De mensen eromheen dansen, jong en oud, er wordt geflirt en gezwierd, en gedronken en gelachen.

Dat is wat Brazilië zo bijzonder maakt. Er is altijd muziek, een feestje, gezelligheid en meestal om de hoek! Muziek is een eerste levensbehoefte, net zo belangrijk als slapen en eten. Waar een feestje is, is er muziek en waar muziek is wordt het vanzelf een feestje. Daarvoor hoef je geen instrumenten te hebben; een luciferdoosje, een bierflesje, een tafel, muziek is overal.
Ik kan me nog goed herinneren dat ik afgelopen februari aankwam op het vliegveld van Rio de Janeiro. Ik ging drie maanden naar Brazilië en zou mijn vriend, mijn vrienden en mijn familie ontzettend gaan missen. Terwijl ik vol weemoed stond te wachten op mijn koffer, hoorde ik een bekend geluid. Ik keek om me heen om te ontdekken waar het vandaan kwam en zag een oudere man met een muntje op zijn koffer tikken: de samba. Toen wist ik het! Hier ben ik thuis. Deze mensen begrijp ik. Viva Brasil!